ពួកធម៌ បួនៗ ដែលរាប់ចូលក្នុងការសង្គាយនា

(បិដក​ លេខ១៩  ទំព័រ១៤៦​​ ដល់ ១៧៣)

(១០០)ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ពួកធម៌បួនៗ ដែលព្រះមានព្រះភាគអង្គនោះ ជាអរហន្តសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់ជ្រាបច្បាស់ ឃើញច្បាស់

ទ្រង់សំដែងហើយដោយប្រពៃ គួរតែយើងទាំងអស់គ្នា សង្គាយនាក្នុងធម៌នោះ ។ បេ ។ ដើម្បីសេចក្តីចំរើន ដើម្បីប្រយោជន៍ ដើម្បី

សេចក្តីសុខ ដល់ទេវតានិងមនុស្សទាំងឡាយ ។ ពួកធម៌បួនៗ តើដូចម្តេច ។

ព-០០១-១០០: សតិបដ្ឋាន៤ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ជាអ្នកពិចារណារឿយៗនូវ កាយក្នុងកាយ

ជាបុគ្គលមានព្យាយាម ជាគ្រឿងដុតកំដៅនូវកិលេស មានសេចក្តីដឹងដោយល្អ មានស្មារតីកំចាត់បងនូវអភិជ្ឈានិងទោមនស្សក្នុង

លោក(¹) ១ ។ ពិចារណារឿយៗនូវវេទនាក្នុងវេទនា​ ១ ។ ពិចារណារឿយៗ នូវចិត្តក្នុងចិត្ត ១ ។ ពិចារណារឿយៗ នូវធម៌ក្នុងធម៌

ទាំងឡាយ ជាបុគ្គលមានព្យាយាមជាគ្រឿងដុតកំដៅនូវកិលេស មានសេចក្តីដឹងដោយល្អ  មានស្មារតីកំចាត់បង់នូវអភិជ្ឈា  និងទោមនស្ស  ក្នុងលោក១។                                     

ព-០០២-១០១:សម្មប្បធាន ៤ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ញ៉ាំងឆន្ទៈ(²)ឲ្យកើតឡើង សង្វាត ប្រារព្ធ ព្យាយាម ផ្គងចិត្ត ដំកល់ចិត្ត ដើម្បីបិទអកុសលធម៌ទាំងឡាយដ៏លាមក ដែលមិនទាន់កើតឡើង ​ មិនឲ្យកើតឡើងបាន ១ ញ៉ាំងឆន្ទៈឲ្យកើតឡើង សង្វាត ប្រារព្ធនូវសេចក្តីព្យាយាម ផ្គងចិត្ត ដំកល់ចិត្ត ដើម្បីលះបង់នូវអកុសលធម៌ទាំងឡាយដ៏លាមក ដែលកើតឡើងហើយ ១ ញ៉ាំងឆន្ទៈឲ្យកើតឡើង សង្វាត ប្រារព្ធនូវសេចក្តីព្យាយាម ផ្គងចិត្ត ដំកល់ចិត្ត  ដើម្បីបណ្តុះបណ្តាល

កុសលធម៌ទាំងឡាយ ដែលមិនទាន់កើតឲ្យកើតឡើង ១ ញ៉ាំងឆន្ទៈឲ្យកើតឡើង សង្វាត ប្រារព្ធនូវសេចក្តីព្យាយាម ផ្គងចិត្ត ដំកល់ចិត្ត ដើម្បីឲ្យកុសលធម៌ទាំងឡាយដែលកើតឡើងហើយ ឲ្យឋិតនៅមិនឲ្យវិនាសទៅ ឲ្យរឹងរឹតតែចំរើនឡើង ធំទូលាយ ចំរើនពេញលេញ ១ ។

ព-០០៣-១០២: ឥទ្ធិបាទ ៤ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ចំរើនឥទ្ធិបាទ(³) ដែលប្រកបដោយឆន្ទសមាធិ (⁴) និងបធានសង្ខារ(⁵) ១  ចំរើនឥទ្ធិបាទ ដែលប្រកបដោយវិរិយសមាធិ និងបធានសង្ខារ ១  ចំរើនឥទ្ធិបាទ ដែលប្រកបដោយ

ចិត្តសមាធិ និងបធានសង្ខារ ១ ចំរើនឥទ្ធិបាទ ដែលប្រកបដោយវីមំសាសមាធិ និងបធានសង្ខារ ១ ។

ព-០០៤-១០៣:ឈាន ៤ យ៉ាង ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ស្ងាត់ចាកកាមទាំងឡាយ ស្ងាត់ចាកអកុសលធម៌

ទាំងឡាយ បានដល់នូវបឋមជ្ឈាន ប្រកបដោយវិតក្កៈ  ប្រកបដោយវិចារៈ មានបីតិនិងសុខដែលកើតអំពីសេចក្តីស្ងប់ស្ងាត់នោះ ១ ភិក្ខុព្រោះស្ងប់ស្ងាត់ ចាកវិតក្កៈនិងវិចារៈ ក៏បានដល់នូវទុតិយជ្ឈាន ជាធម្មជាតកើតមានក្នុងសន្តាននៃខ្លួន ប្រកបដោយសេចក្តី

ជ្រះថ្លា គឺសទ្ធា មានសភាពជាចិត្តខ្ពស់ឯក មិនមានវិតក្កៈមិនមានវិចារៈ មានតែបីតិនិងសុខៈ ដែលកើតអំពីសមាធិ គឺ បឋមជ្ឈាន ១

ភិក្ខុព្រោះនឿយណាយ ចាកបីតិផង ប្រកបដោយឧបេក្ខាផង មានស្មារតីដឹងខ្លួនដោយប្រពៃផង ទទួលនូវសុខដោយនាមកាយផង ព្រះអរិយៈទាំងឡាយតែងសរសើរនូវបុគ្គលដែលបាននូវតតិយជ្ឈាននោះថា បុគ្គលនោះ ប្រកបដោយឧបេក្ខាផង មានស្មារតី មានធម៌ជាគ្រឿងនៅជាសុខដូច្នេះ ព្រោះតតិយជ្ឈានណា ក៏បានដល់នូវតតីយជ្ឈាននោះ ១   ភិក្ខុ ព្រោះលះបង់នូវសុខផង ព្រោះលះបង់នូវទុក្ខផង ព្រោះអស់ទៅនៃសោមនស្ស និងទោមនស្សក្នុងកាលមុន ក៏បានដល់នូវចតុត្ថជ្ឈាន មានអារម្មណ៍

មិនមែនជាទុក្ខមិនមែនជាសុខ គឺជាឧបេក្ខា មានសតិដ៏បរិសុទ្ធដោយឧបេក្ខា ១ ។

ព-០០៥-១០៤:សមាធិភាវនា (⁶) ៤ យ៉ាង ម្លាលអាវុសោទាំងឡាយ មានសមាធិភាវនាដែលបុគ្គលចំរើន ធ្វើឲ្យច្រើនហើយ ប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីនៅជាសុខ ក្នុងបច្ចុប្បន្ន ១​ ។  ម្លាលអាវុសោទាំងឡាយ មានសមាធិភាវនាដែលបុគ្គលចំរើនហើយ ធ្វើឲ្យ

ច្រើនហើយ ប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីបាននូវញាណទស្សនៈ (⁷)១ ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មានសមាធិភាវនាដែលបុគ្គលចំរើន

ហើយ ធ្វើឲ្យច្រើនហើយ ប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីសតិនិងសម្បជញ្ញៈ១ ។ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយមានសមាធិភាវនាដែលបុគ្គល

ចំរើនហើយ ធ្វើឲ្យច្រើនហើយ ប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីអស់ទៅនៃអាសវៈទាំងឡាយ ១។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ចុះសមាធិភាវនាដូច

ម្តេច ដែលបុគ្គលចំរើនហើយ ធ្វើឲ្យច្រើនហើយ ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បី នៅជាសុខក្នុងបច្ចុប្បន្ន ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុង

សាសនានេះ ស្ងាត់ចាកកាមទាំងឡាយ ស្ងាត់ចាកអកុសលធម៌ទាំងឡាយ ហើយបាននូវបឋមជ្ឈាន ប្រកបដោយវិតក្កៈ ប្រកបដោយវិចារៈ ។បេ។ បានដល់នូវចតុត្ថជ្ឈាន ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ នេះជា សមាធិភាវនា ដែលបុគ្គលចំរើនហើយ ធ្វើឲ្យច្រើនហើយ តែងប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីនៅជាសុខក្នុងបច្ចុប្បន្ន ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយចុះសមាធិភាវនាដូចម្តេចដែលបុគ្គល

ចំរើនហើយ ធ្វើឲ្យច្រើនហើយ ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បី បាននូវញាណទស្សនៈ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ធ្វើទុកក្នុងចិត្តនូវអាលោកសញ្ញា (⁸)អធិដ្ឋាននូវទិវាសញ្ញាថា (⁹) ថ្ងៃយ៉ាងណា យប់យ៉ាងនោះ យប់យ៉ាងណា ថ្ងៃយ៉ាងនោះ មានចិត្តបើកចេញស្រឡះ ឥតមានអ្វីរួមរឹតបិទបាំង ចំរើនចិត្តដែលប្រកបដោយពន្លឺ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ នេះជាសមាធិ

ភាវនា ដែលបុគ្គលចំរើនហើយ ធ្វើឲ្យច្រើនហើយ តែងប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីបាននូវញាណទស្សនៈ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ចុះសមាធិភាវនាដូចម្តេច ដែលបុគ្គលចំរើនហើយ ធ្វើឲ្យច្រើនហើយ ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បី សតិនិងសម្បជញ្ញៈ ។  ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ វេទនាកើតឡើងក៏ដឹង តាំងនៅក៏ដឹង អស់ទៅក៏ដឹង សញ្ញាកើតឡើងក៏ដឹង តាំងនៅក៏ដឹង អស់ទៅក៏ដឹង វិតក្កៈកើតឡើងក៏ដឹង តាំងនៅក៏ដឹង អស់ទៅក៏ដឹង ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ នេះជាសមាធិភាវនា ដែលបុគ្គលចំរើនហើយ ធ្វើឲ្យច្រើនហើយ តែងប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បី សតិនិងសម្បជញ្ញៈ ។   ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ  ចុះសមាធិ

ភាវនាដូចម្តេច ចុះសមាធិភាវនាដូចម្តេច ដែលបុគ្គលចំរើនហើយ ធ្វើឲ្យច្រើនហើយ ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បី អស់ទៅនៃអាសវៈទាំងឡាយ ។  ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ជាអ្នកពិចារណារឿយៗ នូវសេចក្តីកើតឡើងនិងសូន្យទៅក្នុងឧបាទានក្ខន្ធទាំង ៥ ថា  រូបដូច្នេះ ការកើតឡើងនៃរូបដូច្នេះ  ការរលត់ទៅនៃរូបដូច្នេះ ។ វេទនាដូច្នេះ ។ សញ្ញាដូច្នេះ ។ សង្ខារដូច្នេះ ។ វិញ្ញាណដូច្នេះ

ការកើតឡើងនៃវិញ្ញាណដូច្នេះ ការរលត់ទៅនៃវិញ្ញាណដូច្នេះ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ នេះជាសមាធិភាវនា ដែលបុគ្គល

ចំរើនហើយ ធ្វើឲ្យច្រើនហើយ ប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីអស់ទៅនៃអាសវៈទាំងឡាយ ។

ព-០០៦-១០៥:អប្បមញ្ញា ៤​យ៉ាង ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ មានចិត្តប្រកបដោយមេត្តា ផ្សាយទៅកាន់ទិស

ទី ១ ទី២ ទី៣ ទី ៤ ក៏ដូចគ្នា   ផ្សាយទៅកាន់ទិសខាងលើ ខាងក្រោម នឹងទិសទទឹង (¹⁰) មានចិត្តប្រកបដោយមេត្តា ដ៏ធំទូលាយ រកប្រមាណមិនបាន មិនមានពៀរ មិនមានព្យាបាទ ផ្សាយទៅកាន់សត្វលោកទាំងពួង ដោយអាការទាំងពួង ក្នុងទីទាំងពួង ១ ។  មានចិត្តប្រកបដោយករុណា ១ ។  មានចិត្តប្រកបដោយមុទិតា ១ ។  មានចិត្តប្រកបដោយឧបក្ខា ផ្សាយទៅកាន់ទិសទី ១ ទី២

 ទី៣ ទី ៤ ក៏ដូចគ្នា ផ្សាយទៅកាន់ទិសខាងលើ ខាងក្រោម នឹងទិសទទឹង មានចិត្តប្រកបដោយឧបក្ខា ដ៏ធំទូលាយ រកប្រមាណ

មិនបាន មិនមានពៀរ មិនមានព្យាបាទ ផ្សាយទៅកាន់សត្វលោកទាំងពួង ដោយអាការទាំងពួង ក្នុងទីទាំងពួង ១ ។

ព-០០៧-១០៦:អរូបជ្ឈាន ៤ យ៉ាង ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ព្រោះការប្រព្រឹត្តកន្លងនូវរូបសញ្ញា (¹¹) ដោយប្រការទាំងពួង ព្រោះការអស់បាដិឃសញ្ញា(¹²) ព្រោះការលែងធ្វើទុកក្នុងចិត្តនូវ នានត្តសញ្ញា (¹³) ក៏បានដល់នូវអាកា

សានញ្ចាយតនជ្ឈានដោយធ្វើទុកក្នុងចិត្តថា អាកាសមិនមានទីបំផុតដូច្នេះ ១​ ព្រោះប្រព្រឹត្តកន្លងនូវអាកាសានញ្ចាតនជ្ឈាន ដោយប្រការទាំងពួង ក៏បានដល់នូវ វិញ្ញាណញ្ចាយតនជ្ឈាន ដោយធ្វើទុកក្នុងចិត្តថា វិញ្ញាណមិនមានទីបំផុតដូច្នេះ ១​ ព្រោះប្រព្រឹត្តកន្លងនូវវិញ្ញាណញ្ចាយតនជ្ឈាន ដោយប្រការទាំងពួង ក៏បានដល់នូវ ​អាកិញ្ចញ្ញាយតនជ្ឈាន  ដោយធ្វើទុកក្នុង

ចិត្តថា វត្ថុតិចតួចមិនមានដូច្នេះ ១  ព្រោះប្រព្រឹត្តកន្លងនូវ  អាកិញ្ចញ្ញាយតនជ្ឈាន  ដោយប្រការតាំងពួង​ ក៏បានដល់នូវ

នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនជ្ឈាន  សម្រេចសម្រាន្តនៅដោយឥរិយាបថទាំងបួន ១ ។

ព-០០៨-១០៧:អបស្សេនធម៌ ​ គឺធម៌ជាទីពឹងផ្អែក ៤ យ៉ាង ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ពិចារណាហើយ

ទើបសេពនូវរបស់ដែលគួរសេព(¹⁴) ១ ពិចារណាហើយ អត់សង្កត់នូវហេតុដែលគួរអត់សង្កត់ (¹⁵) ១ (ពិចារណា) ហើយ វៀរនូវរបស់ដែលគួរវៀរ(¹⁶) ១ (ពិចារណា) ហើយ បន្ទោបង់នូវហេតុ ដែលគួរបន្ទោបង់(¹⁷) ១ ។

ព-០០៩-១០៨:អរិយវង្ស (¹⁸)៤ យ៉ាង ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ជាអ្នកសន្តោសដោយ ចីវរ ណានីមួយ  តែងសរសើរគុណនៃសេចក្តីសន្តោស ដោយចីវរ ណានីមួយ មិនដល់នូវការស្វែងរកដែលមិនសមគួរ ព្រោះហេតុតែចីវរ មិនអន្ទះអន្ទែង ​ព្រោះមិនបានចីវរ បានចីវរហើយ មិនរីករាយ មិនជ្រុលជ្រប់ មិនបានឲ្យតណ្ហាគ្របសង្កត់ ជាអ្នកមាន

សេចក្តីឃើញទោសជាប្រក្រតី មានប្រាជ្ញាជាគ្រឿងរលាស់ចេញហើយបរិភោគ មិនលើកតម្កើងខ្លួនឯង  មិនបង្អាប់អ្នកដទៃ ព្រោះសេចក្តីសន្តោស ដោយចីវរណានីមួយនោះឯង មួយទៀត ភិក្ខុណា ជាអ្នកឈ្លាសវៃ ជាបុគ្គលមិនខ្ជិលច្រអូស​ មាន

សម្បជញ្ញៈ  មានសតិតាំងនៅមាំ ក្នុងសេចក្តីសន្តោសនោះ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនេះឯង ព្រះមានព្រះភាគត្រាស់ហៅថា អ្នកឋិតនៅក្នុង អរិយវង្ស ជាច្បាប់ទំលាប់ចាស់ ១ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជាអ្នកសន្តោស ដោយបិណ្ឌបាត

ណានីមួយ តែងសរសើរគុណនៃសេចក្តីសន្តោស ដោយបិណ្ឌបាតណានីមួយ មិនដល់នូវការស្វែងរកដែលមិនសមគួរ ព្រោះហេតុតែបិណ្ឌបាត មិនអន្ទះអន្ទែង ​ព្រោះមិនបានបិណ្ឌបាត បានបិណ្ឌបាតហើយ មិនរីករាយ មិនជ្រុលជ្រប់ មិនបានឲ្យតណ្ហាគ្របសង្កត់ ជាអ្នកមានសេចក្តីឃើញទោសជាប្រក្រតី មានប្រាជ្ញាជាគ្រឿងរលាស់ចេញហើយបរិភោគ មិនលើកតម្កើងខ្លួនឯង មិនបង្អាប់អ្នកដទៃ ព្រោះសេចក្តីសន្តោស ដោយបិណ្ឌបាតណានីមួយនោះឯង ភិក្ខុណា ជាអ្នកឈ្លាសវៃ ជាបុគ្គលមិនខ្ជិលច្រអូស​ មានសម្បជញ្ញៈ មានសតិតាំងនៅមាំក្នុងសេចក្តីសន្តោសនោះ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនេះឯង ព្រះមានព្រះភាគត្រាស់ហៅថាអ្នកឋិតនៅក្នុង អរិយវង្ស ជាច្បាប់ទំលាប់ចាស់ ១ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត ភិក្ខុជាអ្នកសន្តោស ដោយសេនាសនៈណានីមួយ ​តែងសរសើរគុណនៃសេចក្តីសន្តោស ដោយ សេនាសនៈណានីមួយ មិនដល់នូវការស្វែងរកដែលមិនសមគួរ ព្រោះហេតុតែសេនាសនៈ មិនអន្ទះអន្ទែង ​ព្រោះមិនបានសេនាសនៈ បានសេនាសនៈហើយ មិនរីករាយ មិនជ្រុលជ្រប់ មិនបានឲ្យតណ្ហាគ្របសង្កត់ ជាអ្នកមានសេចក្តីឃើញទោសជាប្រក្រតី មានប្រាជ្ញាជាគ្រឿងរលាស់ចេញហើយបរិភោគ មិនលើកតម្កើងខ្លួនឯងមិនបង្អាប់អ្នកដទៃ ព្រោះសេចក្តីសន្តោស

 ដោយសេនាសនៈណានីមួយនោះឯង មួយទៀត ភិក្ខុណាជាអ្នកឈ្លាសវៃ ជាបុគ្គលមិនខ្ជិលច្រអូស​ មានសម្បជញ្ញៈ មានសតិតាំងនៅមាំក្នុងសេចក្តីសន្តោសនោះ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនេះឯង ព្រះមានព្រះភាគត្រាស់ហៅថា អ្នកឋិតនៅក្នុងអរិយវង្សជាច្បាប់ទំលាប់ចាស់ ១។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ មួយវិញទៀត ភិក្ខុជាអ្នកមានការលះកិលេសទាំងពួង ជាទីត្រេកអរ ជាអ្នកត្រេកអរហើយក្នុងការលះ មានការចំរើន(¹⁹) ជាទីត្រេកអរហើយក្នុងការចំរើន មិនលើកតម្កើងខ្លួនឯង

 មិនបង្អាប់អ្នកដទៃ ព្រោះតែខ្លួនមានការលះជាទីត្រេកអរ ជាអ្នកត្រេកអរហើយក្នុងការលះ មានការចំរឿនជាទីត្រេកអរ ត្រេកអរហើយក្នុងការចំរើននេះឯង មួយវិញទៀត ភិក្ខុណាជាអ្នកឈ្លាសវៃ ជាបុគ្គលមិនខ្លិលច្រអូស មានសម្បជញ្ញៈ មានសតិតាំងនៅមាំក្នុងការត្រេកអរនោះ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុនោះឯង ព្រះមានព្រះភាគត្រាស់ហៅថា អ្នកឋិតនៅក្នុង អរិយវង្ស ជាច្បាប់ទំលាប់ចាស់ ១ ។

ព-០១០-១០៩:ការព្យាយាមជាគ្រឿងតំកល់ ៤ ​យ៉ាង គឺការព្យាយាមក្នុងសេចក្តីសង្រួម ១ ​ការព្យាយាមក្នុងការលះ ១  ការព្យាយាមក្នុងការចំរើន ១ ការព្យាយាមក្នុងការរក្សារឿយៗ១ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ចុះការព្យាយាមក្នុងសេច

ក្តីសង្រួមដូចម្តេច ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ឃើញរូបដោយចក្ខុ ហើយមិនកាន់យកនូវនិមិត្ត មិនកាន់យកនូវអនុព្យញ្ជនៈ អកុសលធម៌ទាំងឡាយដ៏លាមក គឺអភិជ្ឈានិងទោមនស្ស គប្បីជាប់តាមបុគ្គលដែល

មិនសង្រួមចក្ខុន្ទ្រិនុ៎ះ ព្រោះហេតុមិនសង្រួមចក្ខុន្ទ្រិណា ប្រតិបត្តិដើម្បីសង្រួមនូវចក្ខុន្ទ្រិយនោះ រក្សានូវចក្ខុន្ទ្រិយដល់នូវការ

សង្រួមក្នុងចក្ខុន្ទ្រិយ។  ឮសំឡេងដោយត្រចៀក ។ ធុំក្លិនដោយច្រមុះ ។ ទទួលរសដោយអណ្តាត ។ ពាល់ត្រូវសម្ផស្សដោយកាយ ។ ដឹងធម្មារម្មណ៍ដោយចិត្ត  ហើយមិនកាន់យកនូវនិមិត្ត  មិនកាន់យកនូវអនុព្យញ្ជនៈ អកុសលធម៌ទាំងឡាយដ៏លាមក គឺអភិជ្ឈានិងទោមនស្ស  គប្បីជាប់តាមបុគ្គលដែលមិនសង្រួមមនិន្ទ្រិយនុ៎ះ ព្រោះហេតុមិនសង្រួមនូវមនិន្ទ្រិយណា ប្រតិបត្តិដើម្បីសង្រួមនូវមនិន្ទ្រិយនោះ រក្សានូវមនិន្ទ្រិយ ដល់នូវការសង្រួមក្នុងមនិន្ទ្រិយ  ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ នេះព្រះមានព្រះភាគត្រាស់ហៅថា​ ការព្យាយាមក្នុងសេចក្តីសង្រួម ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ចុះការព្យាយាមក្នុងការលះ

តើដូចម្តេច ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ មិនបណ្តោយឲ្យកាមវិតក្កៈដែលកើតឡើងហើយឲ្យអាស្រ័យនៅបាន គឺលះបង់ បន្ទោបង់ ធ្វើឲ្យវិនាស មិនឲ្យកើតមាន មិនបណ្តោយឲ្យព្យាបាទវិតក្កៈដែលកើតឡើងហើយ ។បេ។ មិនបណ្តោយឲ្យ

វិហឹសាវិតក្កៈដែលកើតឡើងហើយ ឲ្យអាស្រ័យនៅបាន គឺលះបង់ ។បេ។ មិនបណ្តោយឲ្យ អកុសលធម៌ទាំងឡាយដ៏អាក្រក់ ដែលកើតឡើងហើយរឿយៗ អាស្រ័យនៅបាន គឺលះបង់ បន្ទោបង់ ធ្វើឲ្យវិនាស មិនឲ្យកើតមាន ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ នេះព្រះមានព្រះភាគត្រាស់ហៅថា ការព្យាយាមក្នុងការលះ ។  ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ចុះការព្យាយាមក្នុងការចំរើនតើដូចម្តេច ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ចំរើនសតិសម្ពោជ្ឈង្គ ដែលអាស្រ័យនូវ វិវេកធម៌ អាស្រ័យនូវ វិរាគធម៌ អាស្រ័យនូវ

និរោធធម៌ ​ ជាធម៌បង្អោនទៅ ដើម្បីការលះកិលេស ។ ចំរើនធម្មវិចយសម្ពោជ្ឈង្គ ។  ចំរើនវិរិយសម្ពោជ្ឈង្គ ។ ចំរើនបីតិសម្ពោជ្ឈង្គ ។ ចំរើនបស្សទ្ធិសម្ពោជ្ឈង្គ ។ ចំរើនសមាធិសម្ពោជ្ឈង្គ ។ ចំរើនឧបេក្ខាសម្ពោជ្ឈង្គ ដែលអាស្រ័យនូវវិវេកធម៌ អាស្រ័យនូវវិរាគធម៌ ចំរើននូវនិរោធធម៌ ជាធម៌បង្អោនទៅ ដើម្បីការលះកិលេស   ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ នេះព្រះមានព្រះភាគត្រាស់ហៅថា ការព្យាយាមក្នុងការចំរើន ។  ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ  ចុះការព្យាយាមក្នុងការរក្សារឿយៗតើដូចម្តេច ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ រក្សារឿយៗនូវសមាធិនិមិត្តដ៏ល្អ ដែលកើតឡើងហើយ គឺអដ្ធិកសញ្ញា (²⁰) បុឡុវកសញ្ញា (²¹) វិនីលកសញ្ញា (²²)  វិច្ឆិទ្ទកសញ្ញា ​(²³) ឧទ្ធុមាតកសញ្ញា (²⁴) ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ  នេះព្រះមានព្រះភាគត្រាស់ហៅថា ការព្យាយាមក្នុងការរក្សារឿយៗ ។

ព-០១១-១១0:ញាណគឺសេចក្តីដឹង ៤​យ៉ាង គឺសេចក្តីដឹងក្នុងធម៌គឺមគ្គផល ១ សេចក្តីដឹងក្នុងលំនាំរបស់ញាណនោះ ១ សេចក្តីដឹងក្នុងកិរិយាកំណត់ចិត្តរបស់បុគ្គលដទៃ ១​ សេចក្តីដឹងក្នុងការសន្មតិ ១ ។ ញាណគឺសេចក្តីដឹង ៤ យ៉ាងដទៃទៀត គឺសេចក្តីដឹងក្នុងទុក្ខ ១ សេចក្តដឹងក្នុងទុក្ខសមុទយ ១ សេចក្តីដឹងក្នុងទុក្ខនិរោធ ១ សេចក្តដឹងក្នុងទុក្ខនិរោធគាមិនីបដិបទា ១​ ។

ព-០១២-១១១:អង្គនៃសោតាបត្តិមគ្គ ៤​យ៉ាង គឺ ការសេពគប់នូវសប្បុរស ១ ការស្តាប់ធម៌របស់សប្បុរស ១   ការធ្វើទុកក្នុង

ចិត្តដោយឧបាយប្រាជ្ញា ១ សេចក្តីប្រតិបត្តិធម៌សមគួរដល់លោកុត្តរធម៌ ១ ។

ព-០១៣-១១២:អង្គរបស់សោតាបន្នបុគ្គល ៤ យ៉ាង ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ អរិយសាវ័ក ក្នុងសាសនានេះ   ប្រកបដោយសេចក្តី

ជ្រះថ្លា មិនកម្រើកក្នុងព្រះពុទ្ធថា ព្រះមានព្រះភាគអង្គនោះ ទ្រង់ឆ្ងាយចាកកិលេសហើយ ទ្រង់ត្រាស់ដឹងដោយប្រពៃចំពោះព្រះអង្គ

ឯង ទ្រង់បរិបូណ៌ដោយវិជ្ជានិងចរណៈ ទ្រង់មានដំណើរល្អ ទ្រង់ជ្រាបច្បាស់នូវត្រៃលោក ទ្រង់ប្រសើរដោយសីលាទិគុណ រកបុគ្គលណាស្មើគ្មាន ទ្រង់ជាអ្នកទូន្មាននូវបុរសដែលគួរទូន្មាន ទ្រង់ជាគ្រូរបស់ទេវតានិងមនុស្សទាំងឡាយ ទ្រង់ត្រាស់ដឹងនូវ

អរិយសច្ចធម៌ ទ្រង់លែងមកកាន់ភពថ្មីទៀត ដោយហេតុនេះ​១   ប្រកបដោយសេចក្តីជ្រះថ្លាមិនកម្រើកក្នុងព្រះធម៌ថា ព្រះបរិ

យត្តិធម៌ដែលព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់សម្តែងហើយដោយប្រពៃ  ព្រះនព្វលោកុត្តរធម៌ដែលបុគ្គលគប្បីឃើញដោយខ្លួនឯង ជាធម៌ឲ្យផលមិនរង់ចាំកាល ជាធម៌គួរដល់ឯហិបស្សវិធី ជាធម៌គួរបង្អោនចូលមកទុកក្នុងខ្លួន ជាធម៌ដែលពួកវិញ្ញូជន

គប្បីដឹងច្បាស់ចំពោះខ្លួន ១   ប្រកបដោយ សេចក្តីជ្រះថ្លាមិនកម្រើកក្នុងព្រះសង្ឃថា ពួកសាវ័ករបស់ព្រះមានព្រះភាគ ប្រតិ

បត្តិល្អហើយ ពួកសាវ័ករបស់ព្រះមានព្រះភាគ ប្រតិបត្តិត្រង់ហើយ ពួកសាវ័ករបស់ព្រះមានព្រះភាគ ប្រតិបត្តិដើម្បីព្រះនិព្វាន ពួកសាវ័ករបស់ព្រះមានព្រះភាគ ប្រតិបត្តិគួរហើយ បើរាប់ជាគូនៃបុរសបាន ៤ គូ បើរាប់រៀងជាបុរសបុគ្គលបាន ៨ ពួកសាវ័ករបស់ព្រះមានព្រះភាគនេះ គួរទទួលនូវចតុបច្ច័យ ដែលគេនាំមកអំពីចម្ងាយហើយបូជា គួរទទួលនូវសក្ការៈ ដែលគេតាក់តែងដើម្បីភ្ញៀវ គួរទទួលនូវទក្ខិណា (ទាន) គួរដល់អញ្ជលិកម្ម ជាបុញ្ញក្ខេត្តដ៏ប្រសើររបស់សត្វលោក ១

​ប្រកបដោយសីលជាទីត្រេកអរនៃព្រះអរិយៈ គឺជាសីលមិនដាច់ មិនធ្លុះ   មិនពពាល  មិនពព្រុះ  ជាភុជិស្សសីល (មិនមែនជាខ្ញុំ

តណ្ហា) ជាសីលដែលអ្នកប្រាជ្ញសរសើរ ជាសីលមិនជ្រោកជ្រាកដោយតណ្ហានិងទិដ្ឋិ ជាសីលប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីបាននូវសមាធិ ១ ។

ព-០១៤-១១៣:សាមញ្ញផល (²⁵)មាន ៤​យ៉ាង គឺ សោតាបត្តិផល ១ សកទាគាមិផល ១ អនាគាមិផល ១ អរហត្តផល ១​ ។

ព-០១៥-១១៤:ធាតុ ៤​យ៉ាង គឺ បឋវីធាតុ ១ អាបោធាតុ ១​ តេជោធាតុ ១ វាយោធាតុ ១ ។

ព-០១៦-១១៥:អាហារ ៤​យ៉ាង គឺ អាហារគួរធ្វើឲ្យជាពំនូត(²⁶) គ្រោតគ្រាតក្តី ល្អិតក្តី ១ ផស្សៈ(²⁷)ជាអាហារទី ២ មនោសច្ចេតនា(²⁸) ជាអាហារទី​៣ វិញ្ញាណ(²⁹) ជាអាហារទី ៤ ។

ព-០១៧-១១៦:វិញ្ញណដ្ធិតិ (ធម្មជាតិជាទីតាំងនៅរបស់វិញ្ញាណ)​យ៉ាង ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ  វិញ្ញណដែលស្ថិតនៅ ក៏ស្ថិតនៅ

អាស្រ័យនឹងរូប មានរូបជាអារម្មណ៍ តាំងនៅក្នុងរូប ចូលទៅអាស្រ័យនូវសេចក្តីត្រេកអរ តែងដល់នូវសេចក្តីចំរើនលូតលាស់

ធំទូលាយ ១។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ វិញ្ញណអាស្រ័យវេទនា ១ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ វិញ្ញណអាស្រ័យសញ្ញា ១ ។  ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ វិញ្ញណដែលស្ថិតនៅ ក៏ស្ថិតនៅអាស្រ័យនឹងសង្ខារ មានសង្ខារជាអារម្មណ៍ តាំងនៅក្នុងសង្ខារ

ចូលទៅអាស្រ័យនូវសេចក្តីត្រេកអរ តែងដល់នូវសេចក្តីចំរើនលូតលាស់ធំទូលាយ ១។

ព-០១៨-១១៧:ការលុះអគតិ ៤ យ៉ាង​គឺ បុគ្គលលុះឆន្ទាគតិ ១ លុះទោសាគតិ ១ លុះមោហាគតិ ១ លុះភយាគតិ ១​ ។

ព-០១៩-១១៨:ការកើតឡើងនៃតណ្ហា ៤​យ៉ាង ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ តណ្ហាកាលកើតឡើងដល់ភិក្ខុ តែងកើតឡើងព្រោះ

ហេតុតែចីវរ ១ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ តណ្ហាកាលកើតឡើងដល់ភិក្ខុ តែងកើតឡើងព្រោះហេតុតែបិណ្ឌបាត ១  ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ តណ្ហាកាលកើតឡើងដល់ភិក្ខុ តែងកើតឡើងព្រោះហេតុតែសេនាសនៈ ១ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ តណ្ហាកាលកើតឡើងដល់ភិក្ខុ តែងកើតឡើងព្រោះហេតុតែវត្ថុថ្លៃថ្លាយ៉ាងក្រៃលែង ១(³⁰)

ព-០២០-១១៩:បដិបទា ៤ យ៉ាង​គឺ បដិបទា ជាទុក្ខ ហើយត្រាស់ដឹងបានដោយយឺតយូរ ១ បដិបទា ជាទុក្ខ ហើយត្រាស់ដឹង

បានដោយឆាប់រហ័ស ១ បដិបទា ជាសុខ ហើយត្រាស់ដឹងបានដោយយឺតយូរ ១ បដិបទា ជាសុខ ហើយត្រាស់ដឹងបានដោយ

ឆាប់រហ័ស ១ ។

ព-០២១-១២០:បដិបទា ៤ យ៉ាង​ទៀត គឺ បដិបទាមិនអត់ធន់ (នឹងត្រជាក់ជាដើម) ១ បដិបទាអត់ធន់បាន ១ បដិបទាទូន្មាន (នូវឥន្ទ្រិយ) បាន១ បដិបទារម្ងាប់ (វិតក្កៈ) បាន ១​ ។

ព-០២២-១២១:ចំណែកធម៌ ៤​ យ៉ាង គឺ សេចក្តីមិនលោភ ជាចំណែកធម៌ ១ សេចក្តីមិនព្យាបាទ ជាចំណែកធម៌ ១  ការនឹករឭក

ត្រូវជាចំណែកធម៌ ១ ការតាំងចិត្តទុក ត្រូវជាចំណែកធម៌ ១។

ព-០២៣-១២២:ការសមាទានធម៌ ៤ យ៉ាង ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ការសមាទានធម៌ ជាទុក្ខក្នុងបច្ចុប្បន្នផង មានផលជាទុក្ខទៅ

ខាងមុខ(³¹) ផង ១ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ការសមាទានធម៌ជាទុក្ខក្នុងបច្ចុប្បន្ន តែមានផលជាសុខតទៅខាងមុខ(³²) ១ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ការសមាទានធម៌ ជាសុខក្នុងបច្ចុប្បន្ន តែមានផលជាទុក្ខតទៅខាងមុខ(³³) ១ ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ការសមាទានធម៌ ជាសុខក្នុងបច្ចុប្បន្នផង មានផលជាសុខតទៅខាងមុខ(³⁴) ផង ។

ព-០២៤-១២៣:ធម្មខន្ធ ៤ យ៉ាង គឺ សីលក្ខន្ធ (³⁵) ១ សមាធិក្ខន្ធ ១ បញ្ញាខន្ធ ១ វិមុត្តិក្ខន្ធ ១

ព-០២៥-១២៤:កំឡាំង ៤​យ៉ាង គឺ កំឡាំងព្យាយាម​១ កំឡាំងសតិ ១ កំឡាំងសមាធិ ១ កំឡាំងបញ្ញា​ ១ ។

ព-០២៦-១២៥:អធិដ្ឋាន  (³⁶) ៤ យ៉ាង គឺ អធិដ្ឋានគឺមគ្គផលបញ្ញា ១ អធិដ្ឋានគឺវចីសច្ចៈ ១ អធិដ្ឋានគឺ ការលះបង់នូវអាមិសៈ ១ អធិដ្ឋានគឺការរម្ងាប់នូវកិលេស ១ ។

ព-០២៧-១២៦:បញ្ហាព្យាករណ៍ (ការឆ្លើយប្រស្នា)៤ យ៉ាង គឺ ប្រស្នាដែលគួរឆ្លើយទៅតែម្តង ១ ប្រស្នាដែលគួរសួរតបទៅវិញ ហើយទើបឆ្លើយ ១ ​ ប្រស្នាដែលគួរឆ្លើយ ចែករំលែកឲ្យពិស្តារ​១ ប្រស្នាដែលគួរបញ្ឈប់ទុក ១​ ។

ព-០២៨-១២៧:កម្ម ៤ យ៉ាង ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ កម្មខ្មៅ(³⁷)ឲ្យផលខ្មៅក៏មាន ១ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ កម្មស(³⁸)ឲ្យផលស ក៏មាន ១  ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ កម្មទាំងខ្មៅទាំងស ឲ្យផលទាំងខ្មៅទាំងស (³⁹)ក៏មាន​១ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ កម្មមិនខ្មៅ

មិនស(⁴⁰) ឲ្យផលទាំងមិនខ្មៅមិនស តែងប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីអស់កម្ម ១។

ព-០២៩-១២៨:ធម៌ដែលបុគ្គលត្រូវធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ ៤​យ៉ាង គឺ បុព្វេនិវាស (ដែលខ្លួនអាស្រ័យនៅក្នុងកាលមុន) ត្រូវធ្វើឲ្យ

ជាក់ច្បាស់ដោយសតិ ១ ចុតូបបាត (ចុតិនិងបដិសន្ធិ) របស់សត្វទាំងឡាយត្រូវធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ដោយទិព្វចក្ខុ ១ ​ វិមោក្ខ ៨ ប្រការ ត្រូវធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ដោយនាមកាយ ១​ ធម៌ជាគ្រឿងអស់នូវនៃអាសវៈទាំងឡាយ ត្រូវធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ដោយអរហត្តផលបញ្ញា ១ ។

ព-០៣០-១២៩:ឱឃៈ (ធម៌ជាគ្រឿងពន្លិចសត្វ) ៤ យ៉ាង គឺ កាមោឃៈ (⁴¹) ១​​ ភវោឃៈ(⁴²) ១ ទិដ្ធោឃៈ (⁴³)១ អវិជ្ជោឃៈ (⁴⁴) ១ ។

ព-០៣១-១៣០:យោគៈ (ធម៌ជាគ្រឿងប្រកបសត្វក្នុងវដ្តៈ) ៤​យ៉ាង គឺ កាមយោគៈ ១ ភវយោគៈ ១ ទិដ្ឋិយោគៈ ១ អវិជ្ជាយោគៈ ១ ។

ព-០៣២-១៣១:វិសំយោគៈ(ធម៌ជាគ្រឿងដោះសត្វ) ៤​យ៉ាង គឺ ធម៌ជាគ្រឿងដោះសត្វចាកកាមយោគៈ(⁴⁵) ១ ធម៌ជាគ្រឿងដោះ

សត្វចាកភវយោគៈ(⁴⁶) ១  ធម៌ជាគ្រឿងដោះសត្វចាកទិដ្ឋិយោគៈ(⁴⁷) ១ ធម៌ជាគ្រឿងដោះសត្វចាកអវិជ្ជាយោគៈ(⁴⁸) ១។

ព-០៣៣-១៣២:ធម៌ជាគ្រឿងចងព័ទ្ធ ៤ យ៉ាង អភិជ្ឈាជាគ្រឿងចងព័ទ្ធ កាយ (⁴⁹) ១ ព្យាបាទជាគ្រឿងចងព័ទ្ធ កាយ ១ សេចក្តីប្រកាន់ខុសដោយសីលនិងវ័តជាគ្រឿងចងព័ទ្ធ កាយ ១ សេចក្តីប្រកាន់មាំថា ពាក្យនេះជាពាក្យពិត ពាក្យដទៃជាពាក្យទទេ ជាគ្រឿងចងព័ទ្ធ កាយ ១ ។

ព-០៣៤-១៣៣:ធម្មជាតជាគ្រឿងប្រកាន់ ៤ យ៉ាង​គឺ កាមជាគ្រឿងប្រកាន់មាំ ១ មិច្ឆាទិដ្ឋិជាគ្រឿងប្រកាន់មាំ ១ ការប្រកាន់មាំដោយសីលព្វត១​  ការប្រកាន់មាំដោយពោលថាខ្លួន ១​ ។

ព-០៣៥-១៣៤:កំណើត ៤ យ៉ាង គឺ កំណើតរបស់សត្វដែលកើតក្នុងស៊ុត ១​  កំណើតរបស់សត្វដែលកើតក្នុងទឹក​១ កំណើតរបស់សត្វដែលកើតក្នុងទីស្មោកគ្រោក ១ (⁵⁰)   កំណើតរបស់សត្វដែលអណ្តែតទៅកើតភ្លាម ១ ។

ព-០៣៦-១៣៥:ការចុះកាន់គភ៌ (របស់សត្វ) ៤ យ៉ាង ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ សត្វពួកខ្លះក្នុងលោកនេះ ចុះកាន់ផ្ទៃមាតាក៏

មិនដឹងខ្លួន ​​ ឋិតក្នុងផ្ទៃមាតាក៏មិនដិងខ្លួន  សម្រាលចាកផ្ទៃមាតាក៏មិនដឹងខ្លួនទៀត នេះជាការចុះកាន់គភ៌ទី ១​(⁵¹) ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ មួយទៀតពួកសត្វខ្លះក្នុងលោកនេះ ចុះកាន់ផ្ទៃមាតាដឹងខ្លួន  តែនៅក្នុងផ្ទៃមាតាមិនដឹងខ្លួន សម្រាលចាកផ្ទៃមាតាក៏មិនដឹងខ្លួនដែរ នេះជាការចុះកាន់ផ្ទៃមាតា(⁵²)ទី២ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ មួយទៀត

ពួកសត្វខ្លះក្នុងលោកនេះ ចុះកាន់ផ្ទៃមាតាដឹងខ្លួន នៅក្នុងផ្ទៃមាតាក៏ដឹងខ្លួន តែសម្រាលចាកផ្ទៃមាតាមិនដឹងខ្លួន នេះជាការចុះកាន់ផ្ទៃមាតា(⁵³)ទី៣ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ មួយទៀតពួកសត្វខ្លះក្នុងលោកនេះ ចុះកាន់ផ្ទៃមាតាក៏ដឹងខ្លួន នៅក្នុងផ្ទៃមាតាក៏ដឹងខ្លួន តែសម្រាលចាកផ្ទៃមាតាក៏ដឹងខ្លួនទៀត នេះជាការចុះកាន់ផ្ទៃមាតា(⁵⁴)ទី៤ ។

ព-០៣៧-១៣៦:ការបាននូវអត្តភាព​មាន ៤ យ៉ាង ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ចេតនារបស់ខ្លួន រមែងធ្វើខ្លួនឲ្យស្លាប់ ​ ចេតនា

របស់អ្នកដទៃពុំបានធ្វើឲ្យស្លាប់ឡើយ ក្នុងការបាននូវអត្តភាពណា ការបាននូវអត្តភាពនោះ រមែងមាន(⁵⁵) ១ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ចេតនារបស់អ្នកដទៃ រមែងធ្វើខ្លួនឲ្យស្លាប់ ​ ចេតនារបស់របស់ខ្លួនមិនបានធ្វើឲ្យស្លាប់ឡើយ ក្នុងការបាននូវអត្តភាពណា ការបាននូវអត្តភាពនោះ រមែងមាន ១ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ចេតនារបស់ខ្លួនរមែងធ្វើខ្លួនឲ្យ

ស្លាប់ ​ ទាំងចេតនារបស់អ្នកដទៃ ក៏រមែងធ្វើឲ្យស្លាប់ ក្នុងការបាននូវអត្តភាពណា ការបាននូវអត្តភាពនោះ រមែងមាន(⁵⁶) ១ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ចេតនារបស់ខ្លួន ក៏មិនធ្វើឲ្យស្លាប់ ​ ចេតនារបស់អ្នកដទៃ ក៏មិនធ្វើឲ្យស្លាប់ដែរ ក្នុងការបាននូវ

អត្តភាពណា ការបាននូវអត្តភាពនោះ រមែងមាន(⁵⁷) ១ ។

ព-០៣៨-១៣៧:សេចក្តីបរិសុទ្ធរបស់ទក្ខិណា (⁵⁸)មាន ៤​យ៉ាង ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ទក្ខិណាបរិសុទ្ធអំពីទាយក (អ្នកឲ្យ) មិនបរិសុទ្ធអំពីបដិគ្គាហក (អ្នកទទួល) ១ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ទក្ខិណាបរិសុទ្ធអំពីបដិគ្គាហក មិនបរិសុទ្ធអំពីទាយក ១ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ទក្ខិណាមិនបរិសុទ្ធអំពីទាយក មិនបរិសុទ្ធអំពីបដិគ្គាហក ១ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ទក្ខិណាបរិសុទ្ធ

អំពីទាយកផង អំពីបដិគ្គាហកផង ១ ។

ព-០៣៩-១៣៨:សង្គហវត្ថុ(⁵⁹)មាន ៤ យ៉ាង គឺ ការឲ្យ ១    ការចរចារពាក្យជាទីស្រឡាញ់ ១    ការប្រព្រឹត្តឲ្យជាប្រយោជន៍ ១ ភាវៈជាបុគ្គលមានខ្លួនស្មោះស្មើ (⁶⁰)១ ។

ព-០៤០-១៣៩:វោហារមិនមែនជារបស់ព្រះអារិយៈ មាន ៤ យ៉ាង គឺ ពាក្យកុហក ១ សំដីញុះញង់ ១ សំដីទ្រគោះ ១ សំដីរោយរាយឥតប្រយោជន៍ ១ ។

ព-០៤១-១៤០:វោហារជារបស់ព្រះអារិយៈ មាន ៤​ យ៉ាង គឺ ការវៀរចាកពាក្យកុហក ១  ការវៀចាកសំដីញុះញង់ ១ ការវៀរចាកសំដីទ្រគោះ ១     ការវៀរចាកសំដីរោយរាយ ឥតប្រយោជន៍ ១ ។

ព-០៤២-១៤១:វោហារមិនមែនជារបស់ព្រះអារិយៈ មាន ៤ យ៉ាង ដទៃទៀត គឺ មិនឃើញ ថា ឃើញ ១ មិនឮ ថា ឮ ១   មិនប៉ះពាល់(⁶¹) ថា ប៉ះពាល់ ១ មិនដឹងច្បាស់ ថាដឹងច្បាស់ ១ ។

ព-០៤៣-១៤២:វោហារជារបស់ព្រះអរិយៈ មាន ៤ យ៉ាងដទៃទៀតគឺ មិនឃើញ ថាមិនឃើញ ១   មិនឮ ថាមិនឮ ១    មិនប៉ះពាល់ ថាមិនប៉ះពាល់ ១    មិនដឹងច្បាស់ ថាមិនដឹងច្បាស់ ១ ។ 

ព-០៤៤-១៤៣:វោហារមិនមែនជារបស់ព្រះអរិយៈ មាន ៤ យ៉ាង ដទៃទៀត គឺ ឃើញ ថា មិនឃើញ១   ឮ ថាមិនឮ ១   បានប៉ះពាល់ ថាមិនប៉ះពាល់ ១     ដឹងច្បាស់ ថាមិនដឹងច្បាស់​ ១​ ។

ព-០៤៥-១៤៤:វោហារជារបស់ព្រះអរិយៈ មាន ៤ យ៉ាង ដទៃទៀត គឺ ឃើញ ថា ឃើញ ១    ឮ ថាឮ ១    បានប៉ះពាល់ ថាប៉ះពាល់ ១ ដឹងច្បាស់ ថាដឹងច្បាស់​ ១​ ។

ព-០៤៦-១៤៥:បុគ្គលមាន ៤ ពួក ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ បុគ្គលពួកខ្លះ ក្នុងលោកនេះ ជាអ្នកធ្វើខ្លួនឲ្យក្តៅ ប្រកបព្យាយាម ដើម្បីធ្វើខ្លួនឲ្យក្តៅ ១ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ បុគ្គលពួកខ្លះ ក្នុងលោកនេះ ជាអ្នកធ្វើបុគ្គលដទៃឲ្យក្តៅ ប្រកបព្យាយាម ដើម្បីធ្វើបុគ្គលដទៃឲ្យក្តៅ ១ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ បុគ្គលពួកខ្លះ ក្នុងលោកនេះ ជាអ្នកធ្វើខ្លួនឲ្យក្តៅ ប្រកបព្យាយាម ដើម្បីធ្វើខ្លួនឲ្យក្តៅផង ធ្វើបុគ្គលដទៃឲ្យក្តៅ ប្រកបព្យាយាម ដើម្បីធ្វើបុគ្គលដទៃឲ្យក្តៅផង ១ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ បុគ្គលពួកខ្លះ ក្នុងលោកនេះ មិនធ្វើខ្លួនឲ្យក្តៅ មិនប្រកបព្យាយាម ដើម្បីធ្វើខ្លួនឲ្យក្តៅ មិនធ្វើបុគ្គលដទៃឲ្យក្តៅ មិនប្រកបព្យាយាម ដើម្បីធ្វើបុគ្គលដទៃឲ្យក្តៅ បុគ្គលនោះឈ្មោះថាមិនធ្វើខ្លួនឲ្យក្តៅ មិនធ្វើបុគ្គលដទៃឲ្យក្តៅ ជាអ្នកលែងមានសេចក្តីស្រេកឃ្លាន មានទុក្ខរលត់ហើយ មានសេចក្តីត្រជាក់កើតហើយ ទទួលនូវសេចក្តីសុខ មានខ្លួនដូចជាព្រហ្មនៅក្នុងបច្ចុប្បន្ននេះ ១។

ព-០៤៧-១៤៦:បុគ្គលមាន ៤ ពួកដទៃទៀត ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ បុគ្គលពួកខ្លះ ក្នុងលោកនេះ ប្រតិបត្តិ ដើម្បីប្រយោជន៍ខ្លួន មិនប្រតិបត្តិដើម្បីប្រយោជន៍អ្នកដទៃ ១ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ បុគ្គលពួកខ្លះ ក្នុងលោកនេះ ប្រតិបត្តិ ដើម្បីប្រយោជន៍អ្នកដទៃ មិនប្រតិបត្តិ ដើម្បីប្រយោជន៍ខ្លួន ១ ។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ បុគ្គលពួកខ្លះ ក្នុងលោកនេះ មិនប្រតិបត្តិ ដើម្បីប្រយោជន៍ខ្លួន មិនប្រតិបត្តិ ដើម្បីប្រយោជន៍អ្នកដទៃ ១ ។  ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ បុគ្គលពួកខ្លះ ក្នុងលោកនេះ  ប្រតិបត្តិ ដើម្បីប្រយោជន៍ខ្លួនផង ដើម្បីប្រយោជន៍អ្នកដទៃ ផង ១ ។

ព-០៤៨-១៤៧:បុគ្គលមាន ៤ ពួកដទៃទៀត គឺ បុគ្គលងងឹត មានងងឹតប្រព្រឹត្តទៅខាងមុខទៀត(⁶²) ១ បុគ្គលងងឹត តែមានពន្លឺ

ប្រព្រឹត្តទៅខាងមុខ(⁶³) ១ បុគ្គលមានពន្លឺ តែ មានងងឹតប្រព្រឹត្តទៅខាងមុខ(⁶⁴) ១ បុគ្គលមានពន្លឺ មានពន្លឺប្រព្រឹត្តទៅខាងមុខទៀត(⁶⁵) ១។

ព-០៤៩-១៤៨:បុគ្គលមាន ៤​ពួកដទៃទៀត គឺ សមណៈមិនកម្រើក(⁶⁶) ១ សមណៈដូចផ្កាឈូកក្រហម(⁶⁷) ១ សមណៈដូច

ផ្កាឈូកស(⁶⁸) ១ សមណៈជាអ្នកទន់ល្អិតល្អក្នុងពួកសមណៈ(⁶⁹) ១។ ម្នាលអវុសោទាំងឡាយ ពួកធម៌បួនៗនេះឯង ដែលព្រះមានព្រះភាគអង្គនោះ ជាអរហន្តសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់ជ្រាបច្បាស់ ឃើញច្បាស់ ទ្រង់សម្តែងហើយដោយប្រពៃ  យើងទាំងអស់គ្នាគួរសង្គាយនា ក្នុងធម៌នោះ ។បេ។ ដើម្បីសេចក្តីចំរើន ដើម្បីប្រយោជន៍ ដល់ទេវតានិងមនុស្សទាំងឡាយ ។

ចប់ ពួកធម៌ បួនៗ ដែលរាប់ចូលក្នុងការសង្គាយនា